Wspomnienia z pielgrzymki do Ziemi Świętej
Napisał: Antoni Wierzchosławski
Dzień trzynasty - 8.XI.92r. (niedziela)
Program dnia: Msza św. u ss. Franciszkanek, Memphis, Sakkara, Giza - Instytut Papirusów - obiad - Wielkie Piramidy, Wielki Sfinks, fabryka pachnideł.
Po śniadaniu wyjeżdżamy o godz.8.00 do SS. Franciszkanek na Mszę św. Po niej wyjeżdżamy do Memphis, najstarszej stolicy państwa egipskiego z 4000r przed Chr., która leży 25km od Kairu. Tu rozwinął się system religijno - filozoficzny starożytnego Egiptu oparty o kult boga Ptaha. Przejeżdżamy na zachodni brzeg Nilu, obok Ogrodu Zoologicznego, największego w Afryce Płn. W tej dzielnicy mieszkają bogaci Egipcjanie, w domach otoczonych ogrodami. Wzdłuż Nilu ciągną się liczne parki. Tu znajdują się także uczelnie, wśród nich Uniwewrsytet Kairski, gdzie kształci się nowa elita intelektualna Egiptu (lekarze, ekonomiści, prawnicy, inżynierowie, historycy sztuki). Przejeżdżamy obok dzielnicy Giza. Wszędzie widać budynki w budowie. Buduje się je bez dźwigów stosując tylko windy i podnośniki. Domy - wille są nowoczesne, ale zachowana jest arabska tradycja stosowania krat. Dawniej stosowano kraty drewniane a obecnie betonowe, które zatrzymują promienie słoneczne, stąd w pomieszczeniach nie odczuwa się upału. Stosuje się też wgłębione balkony, loggie, które występowały w starych domach arabskich. Kończą się wielkomiejskie zabudowania, mijamy ciepłownie, cukrownie, hutę i pola tytoniowe. Na ulicy osiołek ciągnie wózek z trzciną cukrową. Dojeżdżamy do miejscowości Mit Rahina. Jest to starożytne Memphis, które zbudowane z drewna i suszonej cegły nie przetrwało do dziś. Zachowały się tylko ruiny świątyni Ptaha, pałacu królewskiego, posąg Ramzesa II oraz Sfinks. Te ostatnie znajdują się w muzeum prowizorycznie ogrodzonym do którego wstęp kosztuje 7 funtów egipskich. Posąg Sfinksa - lwa z twarzą człowieka, który się uśmiecha, nie ma tzw. kartusza tj. elipsowatej tabliczki z napisem kogo przedstawia. Marmur ma 8m długości i waży 80 ton. Pochodzi z XIV dynastii. Lew był symbolem męstwa i dostojeństwa. Posąg Ramzesa II to ogromny kolos z długą brodą. Na głowie ma koronę Górnego Egiptu. Lewa noga wysunięta do przodu to jest w ruchu, . znak, że osoba żyje. Był on najwybitniejszym władcą XIV dynastii panującej w latach 1290 - 1225 przed Chr. Prowadził duże prace budowlane. Wprowadził prace przymusowe i podatki. Uważany był za faraona ucisku (z okresu wyjścia Izraelitów z Egiptu). Po zwiedzeniu Memphis jedziemy do Sakkary. Po drodze widzimy system nawadniania poletek. Osiołek obraca kierat, który pompuje wodę z Nilu. Monumentalna sylwetka piramidy Dżesera z III dynastii, widoczna jest z daleka. Sakkara jest najstarszą nekropolią egipską. Zachowały się tutaj: wielki zespół grobowy Dżesera z piramidą schodkową oraz mastaby ("ławy") królów i dostojników I i II dynastii oraz piramidy niektórych władców III, V, VI, VII i XIII dynastii. Zwiedzamy zespół sepulkralny faraona Dżesera z okresu Starego Królestwa (2700 - 2200 p.Chr.), obejmujący piramidę, resztki budowli kulturowych i pałacowych, oraz cmentarzysko świętych byków Apisów. Majestatyczny jest portal i potężne mury. Piramida ma 60m wysokości i składa się z 5 mastab kwadratowych czyli ław, zmniejszających się schodkowo ku górze oraz właściwego grobowca znajdującego się pod piramidą. Prowadzi do niego szyb o głębokości 28m. Idąc musieliśmy się schylać. Na końcu szybu jest komora wyłożona granitem, gdzie znaleziono resztki szkieletu faraona. Następnie zwiedzamy pomieszczenia, które otaczały komorę grobową i poświęcone były kultowi zmarłych. Ściany pokryte są alabastrowymi płytami oraz fajansowymi kafelkami z wzorami plecionkowymi. Różnokolorowe freski (czerwone, czarne, zielone, czarne) przedstawiają sceny z życia codziennego, które sławiły zmarłego (łowienie ryb, polowanie - ryby w Nilu - krokodyle, hipopotamy). Ostatnia krypta przedstawia sprawowanie ofiary - zabijanie zwierząt, dzbany na wodę. Piramida znajduje się na środku ogromnego zespołu, który tworzy usypany taras o powierzchni 550m x 278m i otoczony lOm murem, w którym są występy i nisze wyobrażające drzwi. Po obu stronach piramidy były dziedzińce ozdobione portykami i kolumnami o 16m wysokości, między którymi usytuowane były posagi faraonów. Prace wykopaliskowe w Sakkarze są nadal prowadzone i odkrywane są nowe grobowce, mastaby i katakumby. Następnie jedziemy do Gizy oddalonej o 15km od Sakkary. Po drodze zwiedzamy fabrykę papirusów - Cleopatra Papyros Institute. Papirus znany był już ok. 3000 lat przed Chr. Jest to materiał pisarski, wyrabiany z włókien rośliny cibory papirusowej, która rośnie w dolinie Nilu. Włókna tej rośliny rozcina się, układa w dwie krzyżujące się warstwy, nawilża wodą i ubija. Na papirusie pisano specjalnym atramentem i piórem calamus, głównie teksty prawne i dokumenty. Kierownik tej placówki zapoznaje nas z metodami produkcji i zachęca do kupna papirusów, których cena jest zróżnicowana od jednego do setek dolarów. Na ścianach wiszą papirusy o pięknych i różnorakich kompozycjach. Mimo nakłaniania nie kupuję, bo nie mam zbyt dużo pieniędzy. 0 godz.14.30 jemy obiad w dużej restauracji w Gizie. Następnie jedziemy zwiedzać jeden z cudów świata: Wielkie Piramidy i Wielkiego Sfinksa w Gizie. Wznoszą się one na tle bezkresnego obszaru pustyni. Najstarsza i najbardziej majestatyczna jest piramida Cheopsa, pochodzi z trzeciego tysiąclecia przed naszą erą. Budowana była przez 100.000 robotników przez 30 lat przez 3 miesiące w każdym roku. Składa się z 2.300.000 bloków wapiennych, dokładnie ociosanych i ściśle przylegających do siebie. Ciekawostką jest, że nie stosowano żadnego spoiwa do ich złączenia. Bloki ważą od 2.5 - 30 ton każdy. Sama piramida to ostrosłup zbudowany na planie kwadratu o boku podstawy 233m. Jej wysokość pierwotna wynosiła 146m, a obecnie na skutek zwietrzenia obniżyła się do 137m. W północnej ścianie jest wejście do komory grobowej. Jej ściany są granitowe. Tu znajdował się sarkofag. Wnętrze ma pięć pięter. Druga piramida Chefrena ma 136m wysokości i długość boku postawy 215m. Pierwotnie jej wysokość wynosiła 143m.Obok znajdują się resztki świątyni grobowej faraona. Schodzi się 32m poniżej poziomu, gdzie była komora grobowa i sarkofag. Piramida ta jest również zbudowana z ogromnych bloków wapiennych licowanych różowym granitem. W jej centrum znajduje się sala z granitowymi filarami i posągami faraona siedzącego na tronie. Trzecia piramida Mykerinosa jednego z ostatnich faraonów IV dynastii ma tylko 62m wysokości. Pierwotnie jej wysokość wynosiła 66m. Jest ona najmniejesza ze wszystkich piramid gdyż finanse państwa w tym czasie zmniejszały się i narastało niezadowolenie ludności z tytułu nadmiernych podatków. Obok są trzy małe piramidy żony i dwóch córek faraona. Obok piramidy Chefrena stoi wykuty w skale Wielki Sfinks. Jego wysokość wynosi 20m a długość 57m. Przedstawia lwa z twarzą człowieka-faraona Chefrena - symbolizując potęgę faraona i trwałość władzy. Obok piramid i sfinksa są jeszcze świątynie grobowe i budowle sepuklarne, otoczone mastabami oraz święte łodzie Cheopsa. Jedna łódź mająca ok.30m długości po odrestaurowaniu jest eksponowana w specjalnie zbudowanym pomieszczeniu - muzeum przy piramidzie Cheopsa. Zespół piramid w Gizie budzi zachwyt turystów z całego świata. Panuje tu ogromny zgiełk, gdyż wszystkie wycieczki zwiedzają te obiekty. Przebrani Beduini dosiadają swych ozdobnie osiodłanych wielbłądów i koni, zachęcając turystów do robienie zdjęć. Przekupnie zachwalają swe towary oferując widokówki, naszyjniki, statuetki, skarabeusze i papierosy. Za niewielką opłatą młodzi Arabowie błyskawicznie wspinają się na szczyt piramidy i błyskawicznie opuszczają się w dół. Rezygnuję z dosiadania wielbłąda i kupna pamiątek. Są dla mnie za drogie. Zespół piramid w Gizie przez swą monumentalność wywołuje niebywałe wrażenie, które będziemy do końca życia wspominać. Robimy pamiątkowe zdjęcia. Wracając do Kairu zwiedzamy jeszcze fabrykę pachnideł w Gizie. Do wnętrza zaprasza nas napis: "The thousand and one night flower extract. Pałace Maharabi welcome". Kierownik objaśnia nam proces produkcyjny; wyciskanie płatków kwiatów, destylację i ekstrakcję. Esencje perfum fabryka otrzymuje z całego świata a eksportuje esencje do Francji, Niemiec, Włoch i Stanów Zjednoczonych. Kierownik daje nam do wąchania ekstrakty kwiatu lotosu, opium, Szeherezada, Omar Sharif (męski), Farenhait (męski). Recepta na rozcieńczanie ekstraktu: perfuma = 1 część ekstraktu + 9 części spirytusu, woda kolońska = 1 część ekstraktu + 10 części spirytusu + 10 części wody Ceny: 11 ekstraktu kosztuje 1000$, 150ml - 100$, można kupić flaszeczki po 10,20,50 i 100$; kupuję 1/2 flaszeczki ekstraktu kwiatu lotosu za 10$. W Kairze odwiedzamy jeszcze sklep z wyrobami skórzanymi. Można tu kupić ładne płaszcze, kurtki, ale nie ma chętnych na kupno. Wracamy do hotelu, gdzie spożywamy kolację, a po niej robimy krotki spacer po sklepach najbliższej okolicy.