Wspomnienia z pielgrzymki do Ziemi Świętej
Dzień szósty - l.XI.92r. (niedziela)
Program dnia: rejs statkiem po Jeziorze Genezaret, Góra Błogosławieństw, Tabha - kościół Rozmnożenia Chleba i Ryb, kościół Prymatu św. Piotra, Kafarnaum, kąpiel w jeziorze, Góra Tabor (Msza św. godz.16.00).
Wstajemy o godz.6.30. Po śniadaniu o godz. 7.10 wyjeżdżamy do przystani nad Jeziorem Tyberiadzkim. Jezioro to ma różne nazwy: Galilejskie od nazwy regionu, Genezaret od nazwy równiny przylegającej do jeziora, hebrajskie Jam Kinneret (kinnor - cytra, harfa, której kształt przypomina jezioro), Tyberiadzkie od miasta Tyberiady, najznaczniejszego miasta nad jego brzegiem. Jezioro liczy ono 21km2 długości, 12km szerokości i 48m głębokości: powierzchnia 144km , obwód 65km. Jezioro leży 210m poniżej poziomu Morza Śródziemnego. Posiada wody słodkie nadające się do picia i bogate w ryby. Jezioro otaczają, z wszystkich stron wzgórza za wyjątkiem miejsc gdzie wpływa i wypływa Jordan. Uświęcił je swą obecnością Pan Jezus, wędrując wzdłuż brzegów, z jednego brzegu na drugi oraz głosząc tłumom Słowo Boże. Na jego wodach dokonał licznych cudów: cudowny połów ryb (Łk. 5,4-11), uciszenie burzy (Mk 4,35-41, Mt,Łk), chodzenie po wodzie i zwątpienie św. Piotra (Mt 14,22-23). Wiejące od Libanu silne wiatry stykające się z depresją jeziora powodują wysokie fale, dochodzące do 2-3m wysokości. Jezioro posiada bardzo bogatą faunę i florę. Popularna jest ryba św. Piotra. Samczyk przetrzymuje ikrę w pyszczku aż do wylęgu i wylęgłe osobniki wypycha kamyczkiem lub innym przedmiotem, który przedtem połknął. Stąd Ewangelia wspomina o pieniążku, który posłużył na zapłacenie podatku za Jezusa i Piotra. Rejs po jeziorze był wspaniałym przeżyciem. Razem z nami podróżowała wycieczka amerykańska i z niektórymi uczestnikami nawiązaliśmy kontakty towarzyskie. Statek płynął z Tyberiady wzdłuż zachodniego brzegu jeziora, mijając liczne miejsca przypominające ewangeliczne wydarzenia. Mijamy Magdali, miejscowość Marii Magdaleny należącej do grupy niewiast towarzyszących i usługujących Jezusowi w czasie Jego działalności i męki (stała pod krzyżem). Ona pierwsza zobaczyła Jezusa Zmartwychwstałego i rozmawiała z Nim. Tradycja utożsamia ją z nawróconą grzesznicą, która obmyła łzami stopy Jezusa. Po Jego śmierci zakupiła wonności i wraz z Marią, siostrą Łazarza namaściła Jego Ciało. Płyniemy wzdłuż urodzajnej równiny Genezaret. Ziemia jest czerwona "adama" co znaczy ulepiony człowiek. Obecnie widoczne są tylko ruiny starożytnego miasta Magdala oraz nowy żydowski kibuc z plantacjami bananów i pomarańcz. Dalej przed nami wznosi się Góra Błogosławieństw, gdzie Jezus ogłosił prawa nowego życia. Nad jeziorem leży Tabha, gdzie miało miejsce cudowne rozmnożenie chleba i ryb oraz gdzie Piotr otrzymał prymat nad całym Kościołem. W tej okolicy P.Jezus powołał pierwszych uczniów: Szymona oraz jego brata Andrzeja. Tu nauczał liczne tłumy. Dalej rozciągają się ruiny Kafarnaum zwanego w Ewangelii Jego miastem. Tam gdzie Jordan wpływa do jeziora, na wschodnim jego brzegu istniało miasto Betsaida, skąd pochodzili Szymon, Piotr, Andrzej oraz Filip i gdzie Chrystus uzdrowił niewidomego. W tej okolicy dokonało się najwięcej cudów Zbawiciela, ale mimo to mieszkańcy nie nawrócili się. Stąd słowa Chrystusa: "Biada tobie Betsaido" (Mt 11,21). Płynąc dalej mijamy ruiny miasta Kursi. Tutaj Jezus uzdrowił opętanych, pozwalając złym duchom wejść w trzodę świń, które rzuciły się z urwistego brzegu do jeziora (Mt.8, 28-34). Statek wraca stąd środkiem jeziora na drugi brzeg. Wycieczka statkiem po jeziorze będzie przez nas zawsze mile wspominana. Wysiadamy i autobusem dojeżdżamy do Tabhy, miejscowości znanej jako miejsce 7-u 2ródeł - Heptagenon. Nad bibilijnymi źródłami wzniesiono nowoczesną ośmioboczną konstrukcję. Tradycja chrześcijańska umiejscowiła przy tych źródłach cud rozmnożenia 5-ciu chlebów i 2-ch ryb. Wykopaliska prowadzone w 1932r odkryły ruiny trzynawowej bazyliki. Dzisiejszy kościół wzniesiony został na planie kościoła bizantyjskiego i zawiera resztki tej świątyni oraz fragmenty pięknych mozaik z tamtych czasów. U stóp ołtarza Kościoła Cudownego Rozmnożenia Chleba i Ryb znajduje się mozaika przedstawiająca symbole cudu Jezusa. Są to kosz z chlebami i dwie ryby, którymi nakarmił blisko 5 tys. mężczyzn nie licząc kobiet . Pierwsze rozmnożenie chleba przy Heptagenon po którym pozostało 12 koszy ułomków było wg. tradycji przeznaczone dla 12 pokoleń Izraela jako pierwszych powołanych do Kościoła Jezusowego. Drugie rozmnożenie chleba miało miejsce na wschodnim brzegu jeziora w Betsaidzie. Na wzgórzu znajduje się kamień pamiątkowy (7 koszów zebranych ułomków przypomina siedem pasterskich ludów). Następnie zwiedzamy Kościół Prymatu św. Piotra, zbudowany na skale. Przypomina on wybór Piotra na głowę Kościoła i słowa Chrystusa: "Paś owce moje, paś baranki moje" (J 21,15-19). Ten skromny kościółek został zbudowany w 1938r na ruinach budowli z IVw, obok starożytnych schodów prowadzących w kierunku Jeziora Galilejskiego. Wnętrze kościoła jest bardzo surowe. W części centralnej znajduje się skała, znana jako "Mensa Christi" tzn. Stół Pański. Przechodzi ona częściowo na zewnątrz kościoła. Tutaj Jezus przebywając nad jeziorem miał spożyć posiłek razem z uczniami. Papież Paweł VI nawiedził Tabhę w 1964 r jako pierwszy z papieży. W parku otaczającym kościół, na ołtarzu wokół schodów odprawiana jest Msza Św.. Nieopodal znajduję się piękna rzeźba wyobrażająca scenę klęczącego Piotra oraz Jezusa z wyciągniętą ręką udzielającego prymatu Piotrowi. W jeziorze, w zatoczce przed kościołem moczyliśmy nogi i odpoczywaliśmy w cieniu drzew. Góra Błogosławieństw - jest to wzgórze wznoszące się ok. 150m nad poziom jeziora. Na szczycie wzgórza usytuowane jest piękne Sanktuarium Błogosławieństw. Kościół wzniesiono w 1937r wg. projektu architekta Barluzziego. Wzniesiony jest na planie ośmiokąta w nawiązaniu do liczby błogosławieństw. Zwieńczony jest kopułą, a wewnątrz pokryty złotą mozaiką. W ośmiu oknach pod kopułą znajdują się teksty błogosławieństw z Kazania na Górze. Wewnątrz kościoła jest obejście z filarami i łukami otwartymi na ołtarz centralny. Nad ołtarzem o podwójnej mensie wznosi się łuk z alabastru, oparty na czterech kolumienkach z brązu. Tabernakulum ozdabiają płaskorzeźby ze złoconego brązu. Na posadzce wokół ołtarza ułożone są mozaiki przedstawiające symbole trzech cnót teologicznych i czterech kardynalnych. Z krużganków okalających świątynię mamy wspaniały widok na Jezioro Galilejskie. Z Tabhy drogą biegnącą wzdłuż brzegu jeziora dojeżdżamy do Kafarnaum. Za czasów Jezusa była to osada o dużym znaczeniu handlowym i politycznym ze względu na swe położenie przy drodze północ - południe. Był tu urząd celny i posterunek wojskowy. Tu osiedlił się Piotr i jego brat Andrzej, pochodzący z Betsaidy. Między mieszkańcami a władzami rzymskimi panowały dobre stosunki. Dowodem tego było wstawienie się Żydów za setnikiem, "któremu sługa zachorował a który umiłował ich naród i wystawił synagogę " ( Łk 7,5). Jezus po niepowodzeniach jakie miały miejsce w Nazarecie przeniósł się do Kafarnaum, które stało się "Jego miastem" (Mt 9,1 i 4-13). Mieszkał zapewne w domu Piotra i tu nauczał w synagodze. Tu wypędził ducha nieczystego, wskrzesił córkę Jaira, uzdrowił teściową Piotra oraz wielu opętanych i dotkniętych chorobami. Tu także uzdrowił paralityka, którego spuszczono z łożem przez otwór w dachu, bo wejście przez drzwi do domu było niemożliwe z uwagi na zgromadzony tłum (MT 1-8). Pomimo uczynienia tak wielu cudów i znaków Jezus spotkał się tutaj z jawnym brakiem wiary, podobnie jak w pobliskim Korozain i Betsaidzie. Dlatego miasta te ściągnęły na siebie surowy sąd Jezusa ("biada" Mt 11,20-24). Kulminacyjnym punktem nauczania było kazanie wygłoszone w synagodze o "chlebie który z nieba zstąpił" (J 6,24-29). Jego słowa wydały się Żydom "twardą mową" i wielu uczniów opuściło Go. Pozostało przy nim jedynie dwunastu ("Panie, do kogóż pójdziemy, Ty masz słowa, które są życiem wiecznym"). Z Kafarnaum, które za życia Jezusa przeżywało rozkwit, pozostały ruiny w następstwie trzęsień ziemi w VI w. i najazdu Persów w VII w. Miasto odkrywane było stopniowo przez archeologów odkąd Kustodia Ziemi i Świętej wykupiła ten teren. Owocem tych kampanii wykopaliskowych prowadzonych w latach 1905, 1921-26 i 1968r. było odkrycie i rekonstrukcja synagogi z IV w., jednej z najbogatszych w Galilei. Była ona zbudowana ze szlachetnego białego piaskowca (24m xl8m) w stylu grecko - rzymskim, o trzech nawach z balkonem dla kobiet oraz atrium, które służyło jako szkoła. Odkryto bogate dekoracje drzwi i fasady okien z motywami winogron, gałązki oliwnej oraz symbolami judaistycznymi. Można zobaczyć gwiazdę pięcioramienna czyli pieczęć Salomona i sześcioramienną czyli tarczę Dawida, oraz menorę świecznik siedmioramienny i pojazd na kołach służący do przewożenia Arki Przymierza. Wokół synagogi odkryto zabudowania mieszkalne , kamienie młyńskie, prasę do tłoczenia oliwek na światło do lamp oraz ruiny kościoła ośmiobocznego z V w. W jego centrum była "sala otoczona czcią" tj. dom św. Piotra (domus ecclesia). Świadczy to o tym, że istniała tu gmina chrześcijańska. W ruinach tej sali znaleziono monety oraz 136 sztuk graffitti z II i IV w. Zawierały one inskrypcję greckie, aramejskie, syryjskie i łacińskie, które wyrażały wyznanie wiary oraz wezwanie imion Jezusa i Piotra. Zrekonstruowane częściowo ruiny ośmiobocznej świątyni z V w., z domem św. Piotra obudowano konstrukcją w formie bolidu. Zwiedzenie tych wykopalisk dało nam wyobrażenie w jakiej scenerii toczyło się życie w dawnym Kafarnaum. Po zwiedzeniu Kafarnaum jedziemy do przystani Ginosar, gdzie jemy obiad, na który podają nam rybę. W pyszczku niektórych ryb jest moneta, ci co otrzymają taka porcję mają wg. księdza Andrzeja stawiać lody. Widziałem sąsiada, który otrzymawszy taką porcję szybko ukrył monetę. Po obiedzie idziemy na kąpiel w jeziorze. W niektórych miejscach wyznaczonego kąpieliska wejście do jeziora jest bardzo strome. Tu zdarzył się nieszczęśliwy wypadek. Współmieszkaniec mojego pokoju kol. Władysław Modzelewski, dobry zresztą pływak, potknął się na głazie przy wejściu do wody i uderzył głową o podwodne kamienie. Strasznie się potłukł (rany na głowie i ręce). Gdy wyszedł z wody krew spływała mu po całej twarzy. Wezwana karetka pogotowia zjawiła się po kilku minutach i po założeniu prowizorycznym opatrunku przewiozła go do szpitala. Tam go prześwietlono i nałożono opatrunek. Na szczęście nie stwierdzono ani wstrząsu mózgu ani złamania podstawy czaszki. Trwało to ze dwie godziny. Grupa nasza w tym czasie opalała się nad jeziorem. Po odebraniu kol. Modzelewskiego ze szpitala udaliśmy się na Górę Tabor, gdzie wysłuchaliśmy Mszę św. o godz.16.00. Jadąc drogą w kierunku Afuli dojeżdżamy do miejscowości Dabburija, gdzie zaczyna się wjazd na Górę Tabor. Tu P.Jezus wziąwszy ze sobą Piotra, Jana i Jakuba kazał czekać pozostałym Apostołom do ich powrotu. Tu Jezus uleczył chłopca epileptyka wypędzając z niego ducha niemego (Mt 9,14-29). Są tu jeszcze ruiny kościoła wzniesionego dla upamiętnienia tego cudu. Droga na górę licząca 8km pełna jest wąskich i urwistych zakrętów. Przebywamy ją taksówkami . w których mieści się po 7 osób. Góra wysokości ok. 600m wygląda bardzo majestatycznie. Szczyt jest jednak spłaszczony i stanowi małą równinę o wymiarach 1200m x 400m. Otoczony jest murami twierdzy saraceńskiej z XIIIw. Na plac przed sanktuarium wchodzimy przez średniowieczną Bramę Wiatrów. Kilkaset metrów za bramą jest mała kaplica "Descedentibus illis" tzn. gdy schodzili. Przypomina upomnienie P.Jezusa, aby uczniowie, świadkowie Jego przemienienia nikomu o tym nie mówili do czasu, aż Syn Człowieczy zmartwychwstanie. Bazylika Przemienienia odbudowana została w 1924r na ruinach poprzednich kościołów bizantyjskiego i krzyżowców. Jest w stylu syroromańskim wg. projektu architekta Barluzziego. Przed bazyliką jest popiersie papieża Pawła VI, na pamiątkę jego wizyty w 1964r. Nad wejściem do bazyliki wznosi się rzeźbiony łuk, opierający się o dwie wieże poświęcone Mojżeszowi i Eliaszowi. Ponad arkadami widoczny jest gzyms pokryty mozaiką. W środku nawy głównej schody prowadzą do Krypty Przemienienia w której widzimy starożytne mury i ołtarz postawiony przez krzyżowców. Za nim wspaniałe witraże przedstawiające pawie - symbol nieśmiertelności. Po bokach na łukowym sklepieniu widoczne są wspaniałe mozaiki przedstawiające Narodzenie Chrystusa, Eucharystię, Śmierć i Zmartwychwstanie Chrystusa. Pod kryptą znajduje się pomieszczenie, w którym odkryto ślady kultu bożka ziemi Baala, co świadczy o tym, że od dawna góra ta była uznawana za świętą. Z naw bocznych bazyliki wchodzi się po schodach do prezbiterium, które wznosi się ponad kryptą. Nad ołtarzem głównym w absydzie, znajduje się wspaniała mozaika Misterium Przemienienia: Chrystus w otoczeniu Mojżesza i Eliasza, nieco niżej Piotr, Jan i Jakub jako świadkowie Przemienienia. Kaplice w nawach bocznych poświęcone są Niepokalanej i św. Franciszkowi. W wieżach są kaplice Mojżesza i Eliasza. Obok bazyliki znajduje się Konwent Franciszkanów oraz ruiny klasztoru Bernardynów i wieża należąca do twierdzy saraceńskiej. Szczyt Gdry Tabor podzielony jest murem na dwie części. Część południowa należy do franciszkanów, północna do Greków, którzy maja tu kościół pod wezwaniem św. Eliasza. Widok z Góry Tabor jest niezapomniany. Po wysłuchaniu Mszy.św. schodząc wieczorem z góry widzimy wspaniale oświetlone miasta: Nazaret, Kanę, Tyberiadę i inne. Przy świetle dziennym widać stąd równinę Ezdrelon, aż po łańcuch Karmelu, szczyt Wielkiego Hermonu i góry na wschodzie. Z góry zjeżdżamy znowu taksówkami do miasta Dabburija, gdzie wsiadamy do autobusu i wracamy późnym wieczorem do Jerozolimy, do Hotelu Strand. Czekała na nas kolacja.